Phản biện tục ngữ

Phương Quang Châu Vân

Đa số các câu tục ngữ của dân tộc ta còn nguyên giá trị, nhưng có một số câu (như nêu trong bài), không còn phù hợp. Đó cũng là điều tự nhiên vì nền văn minh liên tục phát triển. Tục ngữ các dân tộc khác cũng vậy thôi. 

01. Xấu đều hơn tốt lỏi - Trời!       Sợi dây này trói chặt người Việt ta. 02. Xấu đều hơn tốt lỏi – sai       Tốt lỏi biến xấu, ngày mai tốt đều. 03. Tốt lỏi dẫn dắt xấu đều       Để hoàn toàn tốt, ấy điều ước mong. 04. Ngốc đàn hơn khôn độc – sai       Khôn độc biến ngốc đàn, mai, khôn đàn 05. Ăn cỗ đi trước là tham       Đi sau khi lội, ai làm tiên phong? 06. Ách giữa đàng phải ra tay       Cứu người mới có phúc dày, người ơi! 07. Chết trước để được ấm mồ?  Không! Sống phúc lộc thọ, người thờ muôn năm. 08. Hay mặc ai, dở mặc ai       Sống ích kỉ thế, đứng ngoài văn minh. 09. Trách ai an phận thủ thường       Khen ai ý chí kiên cường vươn lên. 10. Ăn miếng trả miếng, ác thâm       Lấy ân trả oán thiện tâm sáng đời. 11. Dĩ oán báo oán – vô minh       Dĩ đức báo oán lung linh ánh người. 12. Mẹ dạy sống có đức nhân       Lấy ân trả oán, trả ân ở đời. 13. Cháy nhà người, vại bằng chân       Thì những kẻ ấy, ai cần mà chi. 14. Ăn cây nào, cây ấy rào       Thực dụng như thế, khi nào văn minh. 15. Đồng nào xào nấy, trắng tay       Lấy gì làm vốn để ngày mai no. 16. Xấu xa đậy, tốt đẹp phô       Bệnh thành tích ấy bao giờ khỏi đây. 17. Đời cua máy, đời cáy đào       Phát triển bền vững, nói sao hỡi người. 18. Mặc đời cua máy, cáy đào       Con cháu hư hỏng, đau nào đau hơn. 19. Trời cho hơn lo làm – sai       Không làm lấy cái gì nhai, hỡi người. 20. Tốt số hơn khôn – lời sai       Khôn ngoan đích thực tương lai huy hoàng. 21. Không giàu vì số khó       Bỏ sức lắm khổ người       Chớ tin thế, ai ơi       Chăm làm đời mới có. 22. Số phận lao đao       Phải sao chịu vậy       Người ơi, có thấy       Ấy lời tào lao. 23. Phép vua nào thua lệ làng?       Luật lệ trùm khắp cả giang sơn này. 24. Phép vua nào thua lệ làng?       Văn minh, hiện đại cần nâng pháp quyền. 25. Người làm quan cả họ nhờ       Chí công, liêm, chính bao giờ hết thiêng? 26. Ai bảo dân ngu, khu đen       Thì người ấy học thánh hiền mà chi. 27. Dân đen như cây gỗ tròn       Gỗ lăn gỗ mở đường mòn quan đi. 28. Dân chi phụ mẫu – ngược đời!       Dân là phụ mẫu, là trời vua quan. 29. Già đòn non nhẽ dạy con       Cách dạy con thế đâu còn tương lai. 30. Hay chữ chẳng bằng dữ đòn       Dạy trò như thế, trò khôn sao thầy? 31. Người roi, voi búa – sai rồi       Dạy dùng vũ lực, người ơi, bỏ rồi. 32. Già lừa đạp dưa thối – sai       Khinh già, dám hỏi mai ai không già? 33. Quá tay làm phúc ăn mày       Không, không! Làm phúc cho dày, đời mong. 34. Thương người lại khó đến thân  Không, không! Mẹ dạy tích nhân, thương người. 35. Ốc mang nặng mình chẳng kêu       Còn làm cọc phúc cho rêu sống cùng. 36. Lấy vợ bé, tậu nghé hoa       Không! Đa thê nát cửa nhà, phạt nghiêm. 37. Năm thê, bảy thiếp đã xa       Một chồng một vợ mới là văn minh.

38. Làm lớn thì làm láo – sai       Người mà làm láo, chẳng ai thèm dùng. 39. Mưu tại nhân, thành tại thiên       Không! Người mới thực làm nên mọi thành 40. Nhất thành bất biến – sai to       Vạn vật biến đổi, bao giờ ngừng đâu. 41. Tệ nạn nam tôn, nữ ti       Loài người đã vứt bỏ đi, lâu rồi. 42. Ai bảo nhi nữ thường tình  Gương Trưng Vương sáng soi mình, muôn năm. 43. Cạn lòng như đĩa, đàn bà       Không! Lòng nữ cũng như là nam, sâu. 44. Một trai có, mười gái không       Trọng nam khinh nữ, chết sông lâu rồi. 45. Phụ nhân nan hoá – lời sai       Học hành, gái cũng như trai rõ ràng. 46. Thật thà là cha dại – sai       Lọc lừa, dối trá chẳng ai bạn cùng. 47. Thả cá nhất, gá bạc nhì       Thả cá đúng, gá bạc thì nhà giam. 48. Bắc cầu làm phúc – đúng rồi       Gá bạc phạm pháp người ơi, giàu gì? 49. Ai nói làm tốt, mốt đui       Làm tốt mới có sáng, vui lâu dài. 50. Thầy nuôi vợ, thợ nuôi mồm       Thưa rằng không thợ, không cơm muôn nhà. 51. Tôn ti trật tự bất công       Thì trật tự ấy, dìm sông cho chìm. 52. Tôn ti trật tự bất nghì       Thì tôn ti ấy, chôn đi xuống mồ. 53. Giàu ba họ, khó ba đời Học làm giàu đúng, người ơi, luôn giàu        54. Nằm giữa chẳng mất phần chăn       Trung dung, khôn lỏi ai cần mà chi. 55. Chồng lớn, vợ bé thì xinh       Chồng bé, vợ lớn cũng tình, cũng yêu. 56. Ki cóp cho cọp nó xơi       Không! Ki cóp để cho đời ấm no. 57. Đặt đâu ngồi đấy lâu rồi       Ngày nay trai gái thành đôi, tự mình. 58. Con dòng thì mặc con dòng       Con dòng lười dốt cũng không ra gì. 59. Chồng quan hơn đàn chồng dân       Chồng quan mà nhác mà đần, hơn ai. 60. Mua mâm đâm thủng mâm đi       Mẹ chồng, nay chẳng khác gì mẹ sinh. 61. Mẹ vợ là bèo trôi sông       Ai đẻ nuôi vợ, hỡi ông rễ tồi? 62. Bần bất nghĩa, phú bất nhân       Lời của kẻ đần người bỏ ngoài tai. 63. Bần bất nghĩa, phú bất nhân Không! Nhân nghĩa gốc từ dân, giàu nghèo.    64. Khôn ngậm miệng, khoẻ cắp tay       Khoẻ khôn gì vậy, mặt mày tiểu nhân. 65. Máu mủ thương, thiên hạ thương       Thiện lành, nhân đức toả hương thơm đời. 66. Những kẻ chẳng đẻ, chẳng thương       Là bầy thất đức, là phường bất nhân. 67. Miếng giữa làng bằng sàng xó bếp       Chế độ mình đã dẹp đi nhanh       Dẹp đi cái thói tranh giành       Của chung vơ vét, hôi tanh cả làng. 68. Miếng giữa làng bằng sàng xó bếp       Tranh nhau ăn, thật “đẹp” mặt làng       Tranh làm thì mới giỏi giang       Cái làng - thế - giới việc đang còn chờ. 69. Ngăn sông, cấm chợ thì nghèo       Văn minh thương nghiệp làm theo mới giàu. 70. Nhiều con, giòn mẹ – không, không!       Nhiều con vất vã, má hồng mẹ phai. 71. Hạnh phúc không mua bằng tiền       Nhiều tiền, nhiều bạc, chẳng tiên trên đời. 72. Sống ngày nào biết nấy ngày       Sống tiêu cực thế, chết ngay cho rồi. 73. Sơn bất cao, thuỷ bất thâm       Nam dối trá, nữ đa dâm – nói càn!                                                08.2018