Nông trường sông Hậu với công tác xây dựng Đời sống văn hóa cơ sở

Phan Quốc Anh - Bài đăng trên Báo Văn hóa 2002

Được sự giới thiệu của Sở Văn hóa thông tin tỉnh Cần Thơ, chúng tôi đến thăm và làm việc với Nông trường Sông Hậu, đơn vị có một bề dày thành tích mà khó có một nông trường nào có được: Huân chương Lao động Hạng nhất, Huân chương Độc lập Hạng Ba, 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động, hai đồng chí giám đốc nông trường được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động. Mặc dù rất bận, nhưng đồng chí Xuân Quỹ, phó giám đốc Nông trường đã dành thời gian tiếp phóng viên Báo Văn hóa, kể cho chúng tôi nghe qúa trình hình thành và phát triển của Nông trường.

Tiền thân của nông trường Sông Hậu là Nông trường Quyết thắng của quân đội, thành lập năm 1976 với nhiệm vụ vừa truy quét tàn quân địch vừa cải tạo vùng đất lau sậy hoang hóa rộng lớn hơn 7000 ha. Đến năm 1979, nông trường Sông Hậu chính thức được thành lập do đồng chí thiếu tá Trần Ngọc Hoàng (Năm Hoàng) làm giám đốc. Lúc thành lập chỉ có 16 cán bộ công nhân viên. Với phương châm sử dụng sức dân là chính, đồng chí Năm Hoàng cương quyết đấu tranh để không áp dụng mô hình của các nông trường quốc doanh theo lối bao cấp. Mỗi hộ gia đình nhận khoán 2,5 ha, khai hoang và làm kinh tế theo mô hình RRVAC ( Ruộng, Rẫy, Vườn, Ao, Chuồng). Để đảm bảo an toàn, chống lại lũ lụt, nông trưỡng đã làm hệ thống đê bao vững chắc dài 400km. Trong khi các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long luôn bị lũ lụt hoành hành, nhất là cơn bão số 5 năm 2000, nông trường Sông Hậu vẫn thu hoạch mùa vụ với năng suất cao. Nông trường đã xây dựng  được trên 100 km kênh rạch thủy lợi, 70 cầu gỗ, 3 cầu bê tông vĩnh cửu. Nông trường có10 nhà máy xay xát, đánh bóng gạo, 7 nhà máy chế biến nông sản, 2 nhà máy chế biến gỗ gia dụng, 1 nhà máy thủy hải sản, hàng năm nông trường xuất khẩu nửa triệu tấn gạo, chiếm gần 1/5 sản lượng gạo xuất khẩu gạo của cả nước.

Với 15 ngàn nhân khẩu, 5 ngàn lao động, nhu cầu đòi hỏi về văn hóa xã hội là rất lớn. Nông trường chú trọng đầu tư cơ sở hạ tầng, trong đó có các thiết chế văn hóa. Hệ thống điện và điện thoại phủ hết nông trường, có một Bưu điện văn hóa, một Trạm xá với 20 giường bệnh, một Nhà văn hóa thông tin, nhà truyền thống, thư viện. Hệ thống giáo dục có đủ các cấp và các lớp học với 3560 học sinh, 162 thầy cô giáo. Từ năm 1997, nông trường bổ sung hơn 1 tỷ đồng vào lương giáo viên, bình quân thu nhập của giáo viên nông trường là 1,5 triệu đồng/tháng. Nông trường có các chính sách khuyến học và giáo dục cưỡng bức. Con em của nông trường được học miễn phí. Em nào thi đỗ vào trường chuyên và vào đại học được hỗ trợ từ 150 đến 200 nghìn đồng và 15 kg gạo/ tháng. Nếu em nào 2 năm liền đạt học sinh giỏi sẽ được cấp gạo. Hiện nay toàn nông trường  có 50 em đang học đại học.

Đã từ lâu, chúng tôi được biết nông trường không chỉ nổi tiếng về những hoạt động kinh tế mà còn là một điểm sáng văn hóa, một điển hình về công tác xây dựng đời sống văn hóa cơ sở không chỉ của tỉnh Cần Thơ mà là của cả nước. Nông trường có 8 khu thì đã 4 năm liền, cả 8 khu đều đạt danh hiệu Khu Văn hóa. Vừa qua, nông trường thành lập đoàn đi kiểm tra chấm điểm, kết quả có 90% số hộ gia đình đạt chuẩn gia đình văn hóa, trong đó có 400 gia đình tiêu biểu. Những hộ đạt tiêu chuẩn gia đình tiêu biểu loại I được thưởng 500 ngàn đồng và một chuyến tham quan du lịch, hộ đạt tiêu biểu loại II được thưởng 300 ngàn đồng. Nông trường hàng năm chi 200 triệu tiền thưởng cho phong trào XD ĐSVHCS. Thông qua chấm điểm, ban chỉ đạo tổ chức bình chọn công nhân nông nghiệp. Đây là mô hình chuyển đổi từ nông dân thành công nhân nông nghiệp đầu tiên của cả nước. Để được chuyển thành công nhân nông nghiệp, phải hội đủ 5 tiêu chuẩn, trong đó có tiêu chuẩn gia đình văn hóa. Những  người sau khi trở thành công nhân nông nghiệp, được xét ưu tiên giao quản lý đất đai lâu dài, được ưu tiên xét tuyển vào làm cán bộ CNV trong biên chế của nông trường, được nông trường chăm lo các quyền lợi như được cấp Bảo hiểm y tế, bảo hiểm tai nạn lao động…Công đoàn ngoài quốc doanh của nông trường đã quản lý đến tận người nông dân. Đến tháng 7 năm 2001 đã có 394 nông trường viên được chuyển thành công nhân nông nghiệp.

Nhà văn hóa của nông trường được xây dựng khang trang, hiện đại, là tổ ấm tinh thần, là nơi tổ chức các hình thức hoạt động giáo dục văn hóa, các hoạt động giao lưu văn nghệ. Ngoài ra, ở các khu đều có thiết chế văn hóa và thường xuyên duy trì 18 loại hình hoạt động trong đó mạnh nhất là câu lạc bộ đàn ca tài tử,  gần đây đã hình thành câu lạc bộ “làng vui chơi, làng ca hát”. Nông  trường có hệ thống truyền thanh phủ sóng FM 150W, phát thanh ngày 3 buổi. Cả nông trường không có quán Karao ke, không có quán nhậu, không có ăn xin. Đảng bộ nông trường thường xuyên quan tâm đến công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, quan tâm đến hoạt động đoàn thể. Cán bộ đoàn thể ở cơ sở được hỗ trợ phụ cấp từ 100 đến 200 nghìn đồng/tháng. Chế độ hội họp chính quyền cũng như các đoàn thể được duy trì nghiêm, những người không tham gia họp trong 6 tháng không có lý do chính đáng sẽ bị cắt hợp đồng lao động.

Chia tay chúng tôi, đồng chí Xuân Quĩ  thổ lộ: Nhờ vừa phát triển sản suất kinh doanh, vừa đầu tư phát triển văn hóa, chăm lo tốt các chính sách xã hộị, thưởng phạt nghiêm minh nên hầu hết cán bộ công nhân viên, nông trường viên đều tự giác chấp hành các qui định của nông trường. Từ đó họ cảm thấy Nông trường như một tổ ấm gia đình, ruôät thịt gắn bó, tạo nên ý chí, niềm tin và sức mạnh tổng hợp, xây dựng nông trường ngày càng phát triển cân bằng cả về kinh tế và văn hóa, xã hội.